1980 yılında Çekoslavakya’nın Kyjov kenti sokaklarında yürüyor olsaydık bir köşe başında elinde kendi yaptığı fotoğraf makinesiyle bekleyen Miroslav Tichý’le karşılaşır, belki de çektiği karelerin içinde yer alırdık.
Çek asıllı “kasabanın delisi” tam bir flanördü. Sanatçı, 1960’lı yıllardan 85’e kadar şehrin sokaklarında, elinde tuhaf makinasıyla dolanırken, bakışını kadınlara çevirdi. Modellerinin çoğu fotoğraflarının çekildiğinin farkında bile değildi.
Sanatçı, Prag’daki güzel sanatlar akademisinde eğitim aldıktan sonra komünist rejimle ters düşüp akademiyi bıraktı. Yapılabilecek bütün çizimler yapıldı; çizilebilecek bütün resimler çizildi; bana yapacak ne kaldı diyerek kendine günde 3 kutu film bitirip, 100’den fazla fotoğraf çekme hedefi koydu ve bunu istisnasız her gün gerçekleştirdi. 1985 yılında ise fotoğraf macerasını tamamen geride bırakıp resme geri döndü.
Tichý, karton, teneke ve bulduğu her tür malzemeden fotoğraf makineleri yaptı. Lensleri dahil akrilik ve zımpara yardımıyla kendi üretiyordu. Sanatçının makineleriyle sokakta yaptığı günümüzden bakıldığında aynı zamanda bir performans olarak da değerlendirilebilir. O, Çek hükümetinin zamanında yaygın şekilde uyguladığı takip programının kişisel bir versiyonunu gerçekleştiriyor ve gizli bir ajandayla kadınların peşinden gidiyordu.
Berduş görüntüsünün ardına gizlenen sanatçı, komünist rejim tarafından “normalleştirilmek” adına bir çok defa psikiyatri kliniğine yatırıldı. Çekim için sıklıkla gittiği halka açık havuzdan kovulduğunda uzaktan görüntü alabilmek için kendi teleobjektifini yaptı. Baskısını da “çöp evinde” gerçekleştirdiği fotoğrafları bulanık, lekeli, çizik ve saklama koşullarından da ötürü gayet kötü durumdaydı. Zaten bu fotoğraflardan 2004 yılına kadar kimsenin haberi olmadı.
Bir zamanlar hakir görülen fotoğrafları şiirsel bir cazibe kazandığında Tichý “Ünlü olmak istiyorsanız, dünyadaki herkesten daha kötü bir şey yapmalıyız.” diyecekti.
