Tutunduğun anlamlar uğruna neyini verirdin?
Yayımlandığından bu yana gençlerin büyük ilgisini
toplayan, Avrupa’da okullara sıklıkla önerilen ve pek çok dile çevrilen
‘Ağaçtaki’ Türkçede! Romanda, Danimarkalı yazar Janne Teller, naiflikle
gerçekliğin arasında, kan dondurucu bir nihilizmin sınırlarında dolaşıyor.
Kızmaya değer şeyler olacaksa, sevinmeye değer şeyler
de olacaktır. Sevinmeye değer şeyler olacaksa, demek ki o şeylerin de bir
anlamı olacaktır. Ama öyle şeyler yok bu dünyada!” Sesini bir ton daha yükseltip, “Birkaç yıl sonra hepiniz ölecek, unutulacak ve hiçbir şey
olacaksınız; onun için, kendinizi buna bir an önce alıştırmaya bakın!” dedi.
İşte o an, Pierre Anthon’u o erik ağacından bir an
önce indirmemiz gerektiğini anladık.
Hayatlarımız niçin sonu gelmez bir anlam arayışı üzerine
kurulu? Yaptığımız işleri, verdiğimiz kararları, sürdürdüğümüz ilişkileri
sürekli bir anlam terazisinde tartmamız neden? Anlam gerçekten o kadar önemli,
adının yansıttığı kadar “anlamlı” bir şey mi? Yoksa toplumca kafayı anlamla
bozduk da, bu takıntımızın farkında mı değiliz? Öyle ya da böyle, Danimarkalı
bir grup genç, “anlam” denen şeyi feda etmemeye kararlı. İzin vermeyecekleri
bir şey varsa, o da “her şey”in “hiçbir şey”, “birileri”nin de “hiç kimse” olduğunun kendilerine dayatılması.
1964’de, Kopenhag’da doğan, Avusturya ve Alman kökenli
bir aileye sahip Janne Teller, New York ve Berlin’de yaşadı. 1988-1995
yılları arasında Darüsselam, Brüksel, New York ve Mozambik’te makroekonomist
olarak AB ve BM danışmanlığı yaptı. 1995’den beri kendini yazmaya adadı. İlk
romanı, modern bir İskandinav destanı niteliğindeki, siyasi, tarihi ve dini
parodi özellikleri de taşıyan Odins ø (Odin’in Adası,1999). Yaşamın
büyük felsefi sorularıyla yüzleştiren, ZEIT tarafından “derinlikli bir tabu
yıkıcı” olarak tanımlanan ve uzun süre yasaklı kaldıktan sonra yayımlanan Ağaçtaki(Intet,
2000) kitabıyla, 2001 Danimarka Kültür Bakanlığı Gençlik Kitap Ödülü, 2008 Libbylit
Ödülü ve 2011 Michael L. Printz Onur Ödülü’ne değer görülen yazarın aynı
kitabı, Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü’ne aday gösterildi. Bu yapıtlarını, göç
ve yabancı düşmanlığı üzerine yazdığı ve pasaport formunda yayımlanan Hvis
der var krig i Norden (Savaş–Düşün ki Burada, 2004) ve ahlak ile sanat
üzerine yazdığı kısa romanı Kom (Gel, 2008) izledi. Kısa hikâyelerden
oluşan Alles – Worum es geht (Her Şey – Neyle İlgili Olursa) 2013
yılında Almanca yayımlandı. Yazarın son kitabı, Afrikanske veje (Afrika
Yolları, 2013). Kitapları yirmi farklı dile çevrilen Teller, düzenli olarak
denemeler ve makaleler de yayımlıyor. Yazar, yılın bazı aylarında New York’ta,
bazılarında Berlin’de yaşıyor.
